Wiążąc Mikro i Makro
Tying Micro and Macro: What Fills up the Sociological Vacuum?
[Wiążąc mikro i makro: Co wypełnia próżnię socjologiczną?]
Berlin 2018: Peter Lang
Celem monografii „Tying Micro and Macro: What Fills up the Sociological Vacuum?” jest krytyczna dyskusja sformułowanej przez Stefana Nowaka tezy o próżni socjologicznej, a także jej późniejszego wykorzystywania do wyjaśniania różnorakich zjawisk społecznych. Teza o próżni socjologicznej mówi o występowaniu w Polsce silnej identyfikacji z rodziną i bliskimi przyjaciółmi a także z narodem polskim przy jednoczesnym braku identyfikacji z grupami pośrednimi między tymi dwoma poziomami. Twierdzę, że znaczna uwaga poświęcona tezie o próżni socjologicznej jest nieproporcjonalnie duża wobec jej rzeczywistego potencjału wyjaśniającego. Zlokalizowałem powód dla tego nieporozumienia – określonego jako „klątwa” rzucona na polskich socjologów – w niedostatecznym teoretycznym ujęciu relacji pomiędzy poziomami mikro i makro analizy. Z tego powodu „Tying Micro and Macro” nie jest tylko książką o próżni socjologicznej, ale również o połączeniach między mikro i makro w teorii socjologicznej. Teza o próżni socjologicznej posłużyła jako ilustracja, co może się wydarzyć, gdy brakuje odpowiednich narzędzi do uchwycenia połączenia poziomu mikro, czyli jednostek, małych grup, interakcji, relacji oraz sytuacji, z makro-poziomem klas społecznych, państw, narodów oraz społeczeństw. W książce twierdzę, iż termin „próżnia socjologiczna” ukuty do opisu braku czegoś w społeczeństwie – co należy uznać za ironię – reprezentuje brak czegoś w samej socjologii. Próżnia nie znajduje się pomiędzy poziomem jednostek i grup pierwotnych a poziomem narodu, lecz w wielu teoriach socjologicznych, którymi próbuje się wyjaśniać związki codziennych doświadczeń z procesami dużej skali. Moim celem w „Tying Micro and Macro” było wykazanie, jak różnorakie podejścia do integracji poziomów mikro i makro w teorii socjologicznej mogą być przydatne do przezwyciężenia problemów badaczy przekonanych o słuszności tezy o próżni socjologicznej.
Książka powstała w ramach projektu badawczego „Co wypełnia próżnię socjologiczną? Reinterpretacja tezy Stefana Nowaka z perspektywy sieciowej, na przykładzie zachowań na rynku pracy” finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki.
Pawlak, Mikołaj. 2018. Tying Micro and Macro: What Fills up the Sociological Vacuum?. Berlin: Peter Lang. [wstęp]
Książkę można nabyć za pośrednictwem wydawnictwa [LINK].
Książka jest dostępna w Repozytorium Centrum Otwartej Nauki [LINK].
Nagrody
Tying Micro and Macro w 2020 roku została zgłoszona przez Rektora Uniwersytetu Warszawskiego do nagrody Prezesa Rady Ministrów za wysoko ocenione osiągnięcia będące podstawą nadania stopnia doktora habilitowanego.
Recenzje
Mucha, Janusz.2019. O wypełnianiu (nie)istniejącej próżni. „Kultura i Społeczeństwo” 63(4): 179-191.
Sułek, Antoni. 2019. Mikołaj Pawlak, Tying micro and macro: What fills up the sociological vacuum, Berlin: Peter Lang 2018, ss. 270. „Przegląd Socjologiczny” 68(1): 157-160.
O książce Tying Micro and Macro
Grzegorz Sroczyński. O próżni socjologicznej – fakty czy spekulacje? (wywiad z Mikołajem Pawlakiem). „Świat się chwieje”, Radio TOK FM, 24-03-2019.
Mikołaj Pawlak. Próżnia w społeczeństwie czy w socjologii? (video). „SocjoKato – Socjologiczny Klub Dyskusyjny” Regionalny Instytut Kultury w Katowicach i Polskie Towarzystwo Socjologiczne (oddział Katowice), 20-03-2019.
Edwin Bendyk. Polacy mniej narodowi, bardziej miastowi. „Polityka” 9 (3200), 26-02-2019.